فیلترها عناصری شفاف و نیمه شفاف اند که می توانند درون حلقه ای فلزی قرار گرفته ؛ روی دهانه لنز نصب شوند یا درون جعبه فیلتری (matt box)که سر لنز نصب شده، قراتر گیرنده یا درون دوربین ، پشت لنز تعبیه شوند. فیلترها بر شدت، کیفیت و رنگ نور؛ قبل از رسیدن نور به ccd تاثیر می گذارند و از آنها می توان برای خلق افکتهای بصری معین در تصاویر نیز استفاده کرد.
*فیلتر غلظت خنثی {ND {Neutral Density
این فیلتر از نظر رنگ، خنثی است و می تواند بدون تاثیر بر رنگ نور ورودی به داخل لنز، تنها از شدت آنها بکاهند؛ که در شرایط نوری پر نور مانند نواحی کوهستانی، بیابانی و کنار دریا که شدت نور بیشتر است، بسیار کربرد دارد. از درجه های مختلف غلظت این نوع فیلترها؛ بسته به نوع کاربرد، استفاده می شود.
*فیلترهای ماورای بنفش UV {Ultra Violet}
دوربین های ویدئویی؛ هم به نور مرئی و هم به نور ماورای بنفش حساس اند. نور ماورای بنفش عمدتاً از چشم انسان مخفی است و دوربین های ویدئویی از این نظر، به نور ماورای بنفش حساس اند که ورود این نور به داخل لنز، لایه ای آبی رنگ و کهنه گونه روی تصویر ایجاد می کند که در صحنه های بیرونی ضبط می شود. این فیلتر می تواند نور ماورای بنفش را جذب کند و نور مرئی را دست نخورده عبور دهد. از این فیلتر به عنوان محافظ لایه ی حساس روی لنز، در برابر آلودگیها و گرد و غبار و رطوبت نیز استفاده می شود.
*فیلتر پولاریزه Polarizing
پرتوهای نور غیر از حرکت به یک سمت، ارتعاش هم می کنند. نوع ارتعاش نورها را قطبیت (polarization) نور گویند. هرگاه، هر یک از پرتوهای نور، در صفحه ی خاصی ارتعاش کنند و صفحه ها مشابه نباشند، به آن نور غیر قطبی یا غیر پولاریزه می گویند؛ و هرگاه هر یک از پرتوهای نور در یک صفحه ی مشابه ارتعاش کنند، به آن نور قطبی یا پولاریزه می گویند. از این فیلتر برای تبدیل نورهای غیر پولاریزه به پولاریزه استفاده می شود و می تواند شدت نور را نیز تا حدودی کاهش دهد. این نوع فیلترها می توانند افکت ناشی از انعکاس نور بر روی سطوح شفاف یا غیر فلزی را کاهش دهند و به گونه ای قابل چرخش برای حذف این انعکاسها، بر روی لنز نصب شوند.
*فیلتر دیفیوژن Diffusion
ای فیلترها نوعی فیلتر کم کننده ی وضوح هستند و موجب تلطیف نور ورودی به داخل لنز می شوند. از فیلتر دیفیوژن ملایم می توانیم برای از بین بردن چین و چروک چهره استفاده کنیم و از فیلترهای دیفیوژن قوی تر، برای ایجاد افکتهای خاص در یک صحنه ی درام.
*فیلتر (قرمز – قهوه ای) Sepia
سپیا برای ایجاد تون های قرمز قهوه ای در تصویر به کار می رود که بیشتر برای خلق صحنه های قدیمی و یا Flash Back به کار می رود.
*فیلتر مه Fog
این فیلتر، به تصویر حالت مه مانند می دهد که کمی مشابه فیلتر دیفیوژن است که با شدت بشتری نسبت به آن عمل می کند.
*فیلتر اصلاح رنگ Correction / Colour Conversion
از این فیلترها برای اصلاح دمای رنگ نور(کلوین) استفاده می شود. با این فیلترها، دمای رنگ صحنه های داخلی را به خارجی و بالعکس تغییر می دهیم و یا هر گونه کاهش و افزایش کلوین نور را صورت می دهیم.
*فیلتر Star Effect
این فیلتر بر روی نقاط های لایت(نورانی) داخل قاب، جلوه ی ستاره گونه ایجاد می کند و می تواند در تصویر افکت های رویایی و غیر طبیعی ایجاد کند. این فیلتر نیز تا حدودی از وضوح و کنتر است تصویر می کاهد و هر چه دیافراگم دوربین باز تر باشد، اثرش بیشتر است.
*فیلترهای تدریجی Graduated
فیلتر هایی هستند که بخشی از سطح آن دارای تونالیته های رنگی بیشتری نسبت به قسمت دیگر آن است مثلاً فیلتر تدریجی غلظت خنثی، برای صحنه های بیرونی ای کاربرد دارد که در آن می خواهیم نور تابیده از آسمان را کاهش دهیم و بخش های دیگر را بدون تغییر ضبط کنیم. بعضی از این فیلترها مرز مشخصی بین دو ناحیه روشن و تیره دارند و بعضی دیگر مرز مشخصی ندارند و به تدریج از غلظت آنها کاسته می شود. به این دلیل به آنها فیلتر تدریجی می گویند.
*فیلتر Diffraction
این فیلتر رنگ نور را تجزیه می کند و خاصیت منشور مانند دارد.
*فیلتر Multiple Image
با این فیلتر می توان از یک سوژه، چند تصویر در کنار هم ایجاد کرد.
در شبهایی که آسمان صاف و قرص ماه نسبتاً یا دقیقاً کامل است.
نور مهتاب به شکل نری خفیف و آبی رنگ صحنه های خارجی را اندکی روشن می کند و ممکن است این نور با تابیدن از درون پنجره ها و روزنها، صحنه های تاریک داخلی را نیز اندکی روشن کند.برای تقلید این جلوه در فیلم ، ترفندهایی وجود دارد :
1)می توان از پرژکتورهای HMI (یا اصطلاحاً ARC )استفاده نمود.
چون دمای رنگ نور این پرژکتورها تقریباً یا دقیقاً 5500 درجه ی کلوین است، نری که به صحنه می تابانند، در تصویر آبی دیده می شود، با این شرط که از نگاتیوی استفاده کنیم که متناسب نور 3200 درجه ی کلوین ساخته شده باشد. (به چنین نگاتیوی اصطلاحاً نگاتیو نور مصنوعی یا Artificial Light یا به تعبیری نگاتیو نور تکنسین می گویند) و یا از بین « پیش تنظیم »های (preset) موجود در دوربین تصویر برداری preset 3200 درجه ی کلوین را انتخاب کنیم و یا ابتدا دوربین را در نوری با کلوین 3200 درجه « وایت بالانس » کنیم و سپس به همان ترتیب در صحنه مورد نظر از دوربین استفاده کنیم.در چنین صحنه ای معمولاً پروژکتورهای HMI را در ارتفاع مناسب قرار می دهیم و از بالا به صحنه های خارجی می تابانیم و یا پشت پنجره اتاقها قرار می دهیم و نر آن را به داخل اتاق هدایت می کنیم تا زاویه ی تابش نور آنها تقریباً شبیه تابش نور مهتاب شود. اگر بخواهیم چهره ها با نوری طبیعی و سفید روشن شده باشند، با پروژکتورهای تنگستن ( با کلوین 3200 درجه ) آن ها را با نورپردازی می کنیم.
2)به جای پروژکتور HMI ، می توان نور مهتاب را به واسطه ی پروژکتورهای تنگستن ( پروژکتورهایی که دمای رنگ نور آنها 3200 درجه ی کلوین است ) نیز تقلید کرد ، به این شرط که وضعیت نگاتیو یا دوربین تصویربرداری شبیه مورد قبل باشد و بر روی پروژکتورهای تنگستن صافی ای به نام Moon Light قرار داد. به جای این فیلتر، گاهی از فیلتر آبی فول یعنی Full CTB نیز استفاده می شود. اگر بخواهیم چهره ، نوری طبیعی و سفید داشته باشد ، بر روی پروژکتورهایی که به چهره نور می تاباند ، فیلتر آبی قرار نمی دهیم. ممکن است پروژکتور HMI در دسترس نباشد یا پروژکتورهای تنگستن مورد استفاده ، آن قدر کم شدت باشند که قرار دادن فیلتر Moon Light یا فیلترهای مشابه بر روی آنها ، توان خروجی آنها را به گونه ای در چنین مواردی ، برای تقلید نور مهتاب می توان از ترفندهای زی استفاده کرد :
1)برخی دوربین های تصویر برداری « پیش تنظیم های » (preset) متنوع و متغیر دارند یعنی می توان وارد فهرست تنظیمات دوربین ( Menu ) شد و عدد « پیش تنظیم » را با دقت 100 درجه ی کلوین تغییر داد. در این حالت می توانید صحنه را با پروژکتورهای تنگستن ؛ بدون نیاز به هیچ گونه فیلتری نورپردازی کنید و سپس « پیش تنظیم » دوربین را تا جایی که ممکن است از 3200 پایین تر ببرید ( مثلاً 2000 درجه کلوین ). در این صورت ، نور این پروژکتورها در تصویر آبی رنگ دیده می شود. اگر در نظر دارید که در تصویر ، چهره ها با نور سفید ، روشن شده باشند ، از پروژکتورهای تنگستن جداگانه ای به عنوان نور اصلی چهره استفاده کنید و نور آن را به چهره بتابانید ، اما در این حال لازم است یک فیلتر نارنجی ( به ویژه فیلتر نارنجی نیم یعنی Half CTO ) بر روی این پروژکتور خاص قرار دهید تا چهره ها در تصویر آبی دیده نشوند.
2)اگر دوربین شما « پیش تنظیم »های متنوع ندارد ، می توانید همه ی اقدامات فوق را در زمینه نور پردازی اجرا کنید. فقط به جای انتخاب « پیش تنظیم » به ترتیب زیر White Balance کنید:
« در شرایطی جدا از صحنه ی مورد نظر ، روی یک پروژکتور تنگستن ، فیلتر نارنجی ( به ویژه همان فیلتر نارنجی نیم یعنی Half CTO یا فیلتر نارنجی CTO ) قرار دهید و در این نور خاص وایت بالانس کنید و بدون تغییر شرایط ، دوربین را به صحنه ی اصلی ببرید و تصویربرداری را شروع کنید. »
در صورت اجرای یکی از دو ترفند بالا ، بدون نیاز به پروژکتور HMI با فیلترهای آبی و Moon Light می توانید نور زمینه ی آبی رنگی به صحنه اضافه کنید ، بدون آنکه چهره ها آبی دیده شوند. *نشریه تخصصی نور و تصویر *نویسنده : مرتضی جان بخش